Sürekli düşünerek problemlerimizi tekrar tekrar gözümüzde canlandırmak, sorunlarımızı yeniden hatırlamak ve kafamızı sürekli yaşadığımız istenmeyen olaylarla meşgul etmek sağlığımız açısından oldukça zararlıdır. Bu duruma psikolojide ruminasyon adı veriliyor.
Eğer bu şekilde bazı şeyleri çok fazla kafaya takıyorsanız, üzülmeyin, yalnız değilsiniz. Bu çoğu insanın yaşadığı ortak bir problem.
Ruminasyonun zararları
Negatif düşüncelere yoğunlaşmak zihinsel sağlık problemlerine yol açar. Araştırmalar gösteriyor ki hatalarınız, problemleriniz ve sorunlarınız hakkında çok fazla düşünmeniz sizleri daha fazla depresyona, travma sonrası stres bozukluğuna(PTSD) ve anksiyeteye yol açıyor.
Negatif düşünme, bırakılması zor bir döngü halini alıyor. Zamanla bu düşünce tarzı kötü bir alışkanlık halini alıyor ve bırakması zor bir döngüye dönüşüyor. Önce sorunlarınızı düşünüyorsunuz, sonra kendinizi suçluyorsunuz, özgüveniniz düşüyor, stresiniz artıyor, depresyona giriyorsunuz ve bu halinizle problemleri daha çok kafaya takıyorsunuz. Bazı araştırmalara göre ruminasyon duygusal stresi artırıyor ki bu da madde kullanımı ya da yeme bozukluğu gibi sorunlara sebep olabiliyor.
Nasıl engellenebilir?
Eğer yaşadığınız problemler karşısında kendinizi suçlamaya meyilliyseniz, düşünme tarzınızı değiştirmeye çalışın. Bu tabi ki de pratik yapmanıza ve azminize bağlı olarak değişecektir, fakat böyle yapmanız size daha iyi hissettirecektir.
1. Olay yaşandığında farkına varın.
Ne kadar ruminasyon yaparsanız o kadar negatif döngü içerisine girersiniz. Düşünce alışkanlıklarınızı fark edin ve negatif düşüncelerin zihninizde canlandığı zamanlara tüm dikkatinizi verin. Böyle düşündüğünüzün “farkına vardığınızda” o düşünceyi daha çabuk değiştirebileceksiniz.
2. Problemleriniz için çözümler arayın.
Problemlerinizi sadece düşünmekle kalmayın, çözüm üretmeye de çalışın. Kendinize yapabileceklerinizi sorun, hatalarınızdan öğrenin ve kendinize dersler çıkarın.
3. Düşünmek için kendinize zaman ayırın.
Beyniniz, günlük hayata devam edebilmek için bazı şeyleri belli işlemlerden geçirme gereksinimi duyar. Günde 20 dakika sadece düşünmeniz için kendinize vakit ayırın. Eğer başka vakitlerde ruminasyon yapmaya başlarsanız kendinize şunu hatırlatın: “Bunları kendime ayırdığım 20 dakika içinde düşüneceğim.” Daha sonra işinize ya da yaşantınıza devam edin. Böyle yaptığınızda olumsuz düşünceleri durdurmak için sizlere fırsat doğacağını göreceksiniz.
4. Dikkatinizi dağıtın.
Unutmayın, bir şeyi unutmak isterseniz unutamazsınız, tam tersine daha fazla hatırlarsınız. Düşüncelerinizi dağıtmanızın yolu bu değil, kendinizi başka bir işle meşgul edin.
5. Farkındalık en önemlisi.
Burada farkındalık dediğimiz şey (mindfulness) yaşadığımız anın “şu an ve şimdi” olduğunu anlayabilmektir. Böyle düşündüğünüzde tamamen içinde bulunduğunuz anı yaşarsınız. Meditasyon gibi bu da pratik ister elbette, ama zamanla ruminasyonu düşürdüğünü fark edeceksiniz.