Hayatımızın üçte biri, sağlığımız ve enerjik hissetmemiz için uykuda geçiyor. Peki, uyurken vücudumuzda ve beynimizde neler oluyor? Araştırmalar, uykunun sağlığımız için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Beynimiz, uyku esnasında da uyanık olduğumuzda ürettiği kadar nöron üretmeye devam ettiğinden uykuda geçirdiğimiz saatler, zihinsel işlevlerimiz için son derece önemlidir.
Şimdi uyku sırasında beynimizin yaptığı 5 muhteşem şey neymiş, bir bakalım:
Kararlar verir
Beyin, uyku sırasında bilinçdışı haldeyken bilgileri bilgisayar gibi işler ve uygulamak üzere hazırlar.
Current Biology dergisinde yayımlanmış bir araştırmaya göre, beyin uyku esnasında karmaşık uyarıcıları kaydeder ve bunları uyanınca karar verirken kullanır. Araştırmacılar bununla ilgili bir deney gerçekleştirdiler. Bir grup katılımcıdan, çeşitli kelimeler söyleyerek bu kelimeleri sınıflandırmalarını istediler. Katılımcılar, hayvanlar ve eşyalar gibi kategorilere ayrılan kelimeleri ait oldukları alanla ilgili sağ veya sol butonu tuşlayarak belirtiyorlardı. Bir süre sonra, seri bir şekilde cevaplamaya devam ederken uyuya kalan katılımcıların, yeni kelimeler söylenmesine rağmen doğru yanıtlar vermeye devam ettikleri gözlendi. Uyandıklarında ise uyurken kendilerine söylenen kelimeleri hatırlamıyorlardı.
Thomas Adrillon ve Sid Kouider, Washington Post’ta bu araştırmanın beynin uyku esnasında bilinçsizken de işlevselliğini sürdürdüğü yönünde araştırmalarına ışık tuttuğunu belirttiler.
Hatıraları yeniden yaratır ve pekiştirir
Uyku esnasında, REM ve REM olmayan uyku süresi dahil olmak üzere, beynimiz yeni hatıralar oluşturur, eski anıları pekiştirir ve güncel anılarla eski anılar arasında bağlantı kurar. Uykusuzluk anılarımızın depolandığı beynimizin hipokampus bölgesinde olumsuz etkiler oluşturur. Yeterli uyku, öğrenmede çok önemli rol oynar ve öğrenilen bilginin kalıcı olmasını sağlar.
California Üniversitesi’nden Dr. Matthew Walker, bir bilgiyi öğrendikten sonra uyumanın, bilgiyi sağlamlaştırmaya yarayacağını ve hatırlamanın daha da kolaylaşacağını belirtmiştir. Ayrıca yeteri kadar uyumadığımız zaman yeni bilgi öğrenme performansımızın %40 düşeceğini de söyleyerek uykunun öğrenmedeki önemini bir kez daha vurgulamıştır.
Yaratıcı bağlantılar yapar
Beynimiz, biz uyurken belki de uyanıkken yapamayacağı kadar şaşırtıcı bir şekilde yeni bağlantılar ortaya koyarak yaratıcı taraflarımızı daha da güçlendirir. California Üniversitesi’nde 2007’de yapılan bir araştırmaya göre, uyku karar vermede kolaylık sağlayacak bağlantılar yapıyor. Bu sebeple, insanların %33’ü, uykudan uyanma esnasında uyanıkken zihinlerinde uzak gibi görünen fikirler arasında, bağlantı kurmuş bir halde kalkıyorlar. Bazen uyanır uyanmaz aklımıza çeşitli çözümlerin gelmesi işte bu yüzden!
Toksinlerden arındırır
2013’te yapılan araştırmalar, uyku sırasında beynimizin temizlik yaptığını gösterdi. Rochester Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, uyku esnasında beynimizin nörodejenerasyon (sinir dokusunun bozulmasıyla ilgili) ile ilgili zarar veren molekülleri temizlediğini belirtiyorlar.
Dr. Nedergaard, beynimizin temizlenmesi için uykuya çok ihtiyacımız olduğunu, yetersiz uykunun Parkinson veya Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklara yol açabileceğini söylüyor.
Fiziksel aktiviteleri öğrenir ve nasıl uygulanacağını hatırlar
Beynimiz, REM uykusu esnasında uzun süreli hafıza bölümüne bilgi aktarır. Kısaca, öğrenmeye çalıştığımız tenis oynama, araba kullanma veya yeni bir dans türü gibi motor beceriler, REM uykusu sayesinde kısa süreli hafızadan uzun süreli hafıza bölümüne aktarılır.
